18 stycznia 2023

Dom Janiny Porazińskiej w Lublinie. Tu mieszkała pisarka

Spacerując starym Lublinem natknąłem się na dom, w którym urodziła się autorka pamiętnych książeczek dla dzieci Janina Porazińska. Można się domyślać, że przez jakiś czas tutaj, w sąsiedztwie lubelskiego zamku i niesamowitej starówki Janina Porazińska mieszkała, chodziła do szkoły, nim wyjechała na studia do Krakowa i podjęła karierę literacką. "Człowiek wielkiego serca, przyjaciel dzieci i młodzieży" - przypomina tablica umieszczona na ścianie.

Kim była Janina Porazińska?

Janina Porazińska była polską pisarką, redaktorką i tłumaczką literatury skandynawskiej. Janina Porazińska najbardziej znana jest z twórczości dla dzieci. W 1917 roku założyła pismo "Płomyk", przed wojną redagowała m.in. "Płomyczek". Pisała utwory dla dzieci, w których zawarła wiele odniesień do polskiego folkloru, z którego obficie czerpała, tworząc na jego podstawie własne opowieści. Twórczość Janiny Porazińskiej jest głęboko umiejscowiona w polskiej historii i tradycji.


Znane książki Janiny Porazińskiej to m.in. zbiór legend "Starodzieje", "Kozucha kłamczucha", czy fabularyzowana biografia Jana Kochanowskiego "Szewczyk Dratewka". ZNane i do dziś wznawiane są na przykład "Psotki i śmieszki", "Kichuś" czy "Czarodziejska księga". Warto pamiętać, że Janina Porazińska była Kawalerem Orderu Uśmiechu. Urodziła się 29 września 1882 roku w Lublinie, zmarła 2 listopada 1971 r. w Warszawie. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (w kwaterze 19-2-7).

Miasto o burzliwej historii

Lublin leży nad rzeką Bystrzycą, o czym zapomniałem. Bystrzyca jakoś dziwnie kojarzy się z ziemią kłodzką. Lublin to początkowo historyczna osada handlowa, która istniała w tym miejscu już w VI wieku. Od X do XV wieku miasto było w jurysdykcji sandomierskiej, należał do Małopolski, a już od 1228 roku miało swoją dzisiejszą nazwę. Król Władysław Łokietek lokował miasto 15 sierpnia 1317 roku. Rok później Kazimierz Wielki zezwolił na budowę murów, a w 1392 roku Władysław Jagiełło nadał Lublinowi prawo składu, umożliwiając rozrost kupiectwa. Z tego względu w tamtym czasie miasto było ważnym centrum administracyjnym, handlowym i kulturalnym. W 1474 r. król Kazimierz Jagiellończyk ustanowił tu stolicę nowo powstałego województwa lubelskiego, a w 1703 roku król August II nadał miastu przywilej zrównujący je w prawach do Krakowa. Ponowny rozkwit Lublina nadszedł w wieku XIX po wybudowaniu połączenia z Koleją Nadwiślańską. A dziś to ośrodek akademicki i naukowy oraz przemysłowy. Lublin ma dziś ponad 330 tys. mieszkańców, jest miastem wojewódzkim.

Czytaj więcej: Kościół drewniany w Stalowej Woli

Miasto było ważnym ośrodkiem kalwinizmu. W 1630 roku Lublin wyludniła dżuma, był plądrowany przez wojska rosyjsko-kozackie (1655 r.), a w 1856 roku przez Szwedów. W 1792 roku miasto zajęli Rosjanie. W 1795 roku nastąpił rozbiór Rzeczpospolitej i Lublin znalazł się w zaborze austriackim. W 1709 roku miasto wyzwoliło Księstwo Warszawskie. Na krótko - w 1815 roku Lublin znalazł się w Królestwie Kongresowym. W czasie pierwszej wojny światowej miasto zajęły wojska niemieckie i austro-węgierskie. Po jej zakończeniu w 1918 roku powstał tam rząd ludowy Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego. Wtedy także powstał Katolicki Uniwersytet Lubelski. W czasie druhiej wojny światowej miasto na krótko było siedzibą prezydenta, ministerstw i skarbu państwa. Po klęsce wrześniowej było pod okupacją. Niemcy przeprowadzili w Lublinie masową akcję represyjną o nazwie Sonderaktion Lublin. Aresztowano serki osób, które rozstrzelano w Rurach JezukickichW ramach akcji Reinhard zginęło około 40 ty. lubelskich Żydów. Zlikwidowano m.in. cmentarze żydowskie. Spokój przyszedł dopiero po wojnie.

Jakie zabytki są w Lublinie?

Lublin ma niesamowite szczęście do swojej burzliwej historii, dzięki której można oglądać zabytki z różnych epok. Co zwiedzić w Lublinie? Skarby. W Lublinie można zwiedzić Stare Miasto i rynek. Warta obejrzenia jest średniowieczna Brama Krakowska, a obok niej XIV-wieczna gotycka baszta obronna czyli Brama Półokrągła. Niedaleko jest przewrotny kamień nieszczęścia. Warto zwiedzić lubelskie podziemia, do której wejście jest w Starym Ratuszu, czyli trybunale Koronnym na rynku. Całkiem blisko jest Brama Grodzka, czyli Brama Żydowska, prowadząca z zamku na Stare Miasto. Warto oglądać kamienice w Lublinie, zwłaszcza te na rynku Starego Miasta.

Czytaj więcej: Most gotycki w Kłodzku

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów jest zamek lubelskiNa wizytę czeka w nim gotycka kaplica zamkowa Trójcy Świętej zbudowana w latach 1341-1370. W środku znajdują się unikatowe XV-wieczne bizantyjskie malowidła, które koniecznie trzeba zobaczyć. Od XVII wieku kaplica ma szczyt w stylu lubelskiego renesansu. Na zamku jest także XIII-wieczny romański donżon. Opodal stoi Dom na Podwalu. Trzeba też zwrócić uwagę na kościół św. Jana, jedną z najstarszych świątyń w Lublinie - kościół św. Sebastiana oraz sobór Przemienienia Pańskiego. Warte obejrzenia są wieża i brama trynitarska. Można także pójść na XIX-wieczny Plac Litewski. Warto zobaczyć dom Janiny Porazińskiej, znanej pisarki. To tylko część wspaniałych pomników historii Lublina.

Dom Janiny Porazińskiej, jak dojechać?

Dom, w którym urodziła się Janina Porazińska znajduje się b na skrzyżowaniu ulic. Noworybnej, Rybnej i Ku Farze. Na ścianie kamienicy pod adresem ul. Noworybna 3 w Lublinie znajduje się tablica o treści: "W tym domu 29 września 1882 roku urodziła się Janina Porazińska, pisarka i poetka, redaktorka pism dla dzieci, człowiek wielkiego serca, przyjaciel dzieci i młodzieży. Zmarła 3 listopada 1971 roku w Warszawie. Z inicjatywy przewodników lubelskich mieszkańcy Lublina, 3 listopada 2009 roku".

Czytaj więcej: Muzeum więzienia Pawiak w Warszawie

Aby dotrzeć do domu znanej dziecięcej pisarki nie trzeba wiele zachodu. Z Rynku Starego Miasta w Lublinie przechodzimy przez bramę Rybną i spacerem idziemy w dół ulicy Rybnej. Wkrótce przed skrzyżowaniem po lewej stronie zauważymy kamienicę i pamiątkową tablicę wmurowaną w jej ścianę.
Da się też dojść od ulic Lubartowskiej oraz Grodzkiej. Trzeba tylko skręcić w odpowiednim miejscu. Gdyby to się okazałi za trudne można kliknąć w Mapy Google.




Na tym samym domu od strony ul Noworybnej znajduje się tablica, które informuje, że "W tym domu w 1944 roku został utworzony pierwszy w Polsce Ludowej komitet żydowski organizowany przy pomocy K.R.N. przez Żydóœ ocalałych w czasie okupacji hitlerowskiej".


Po drugiej stronie ulicy Noworybnej uchowała się reklama firmy sprzedającej instrumenty muzyczne.



Tak dom Janiny Porazińskiej wygląda w Google Street View.




Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.


Znasz? Skomentuj!