11 stycznia 2023

Kościół drewniany w Stalowej Woli. Świątynia, która zaliczyła podróż

Na zwiedzanie Stalowej Woli czasu miałem ekstremalnie mało. Szkoda, bo to miasto, które jak Gdynia, powstało w miejscu niczego. Zapadły decyzje polityczno-gospodarcze, zaczął powstawać wielki przemysł, Huta Stalowa Wola. Obok musiało powstać miasto-sypialnia. Tak też się stało. Zrodził się plan, a w głowach architektów wykwitły modernistyczne dzielnice. Lepiej być nie mogło, bo projekt miał rytm, który przetrwał do dziś, mimo wielu prób zaburzenia go. Udało się rzucić okiem na wciąż świeże domy i wille w dawnej dzielnicy fabrycznej. A przy drewnianym kościele św. Floriana w Stalowej Woli znalazło się kilka minut na zdjęcia. Szkoda, że nie więcej, bo wnętrze jest piękne.


Kościół drewniany w Stalowej Woli

Kościół św. Floriana w Stalowej Woli to drewniana konstrukcja z 1802 roku, która pierwotnie powstała we wsi Stany niedaleko Stalowej Woli jako kościół pod wezwaniem św. Jana Gwalberta. Ma 31 metrów długości, 15 metrów szerokości i 13 metrów wysokości. Sam dach ma 7 metrów wysokości. Jest to świątynia o konstrukcji zrębowej z drewna sosnowego. Kościół jest obity z zewnątrz szalunkiem z gontów. Jest także nakryty dwukalenicowym dachem drewnianym wykonanym z gontów. Na dachu znajduje się niewielka sześcioboczna sygnaturka z dachem blaszanym o baniastym kształcie z latarnią. Dookoła kościoła św. Floriana w Stalowej Woli są zamknięte soboty, czyli niskie podcienia wsparte na słupach i przykryte jednospadowym dachem, które często otaczają drewniane kościółki lub cerkwie. Mają one po 22 metry długości i szerokość 2,5 m. Od frontu jest jeszcze kruchta, czyli zadaszony przedsionek.

Czytaj więcej: Muzeum Więzienia Pawiak w Warszawie

Świątynia nie jest zorientowana, czyli jej ustawienie względem stron świata nie jest motywowane względami religijnymi. Wnętrze jest obite boazerią i ma płaskie sufity z kasetonów. Prezbiterium kościoła św. Floriana w Stalowej Woli z neobarokowym ołtarzem z XIX w jest zamknięte trójbocznie. Nawa z dwoma bocznymi ołtarzami neobarokowymi z tego samego okresu jest większa od prezbiterium, podparta dwoma rzędami słupów po dwie sztuki. Do prezbiterium przylegają z boków dwie zakrystie. Z kolei chór z organami podpierają cztery słupy.

Drewniana dzwonnica kryta gontem

Obok kościoła św. Floriana w Stalowej Woli, po jego prawej stronie w narożniku placu przykościelnego, wznosi się dzwonnica drewniana o konstrukcji słupowej z początku XIX wieku. Zbudowano ją na planie kwadratu. Jest zwieńczona dachem namiotowo-kopułowym. Z zewnątrz jest pokryta gontami, dach także został wykonany z gontów. Na bocznej ścianie jest balkon-ambonka nakryty daszkiem.

Czytaj więcej: Dom na Podwalu w Lublinie

W latach 60. XX wieku kościół św. Floriana w Stalowej Woli stał na niewybitnej górce, dosłownie w szczerym polu, otoczony - jak dziś - sosnowym zagajnikiem. Dziś jest w mieście, tuż obok znajdują się osiedla i biblioteka publiczna.
Kościół św. Floriana w Stalowej Woli jest zabytkowy i jest wpisany do rejestru zabytków województwa podkarpackiego. A parafia św. Floriana w Stalowej Woli należy do dekanatu Stalowa Wola diecezji sandomierskiej.

Przeniesienie kościoła Floriana do Stalowej Woli

W 1943 roku kościół, który stał we wsi Stany, został zdemontowany staraniem proboszcza Józefa Skoczyńskiego, który doprowadził do przeniesienia go do Stalowej Woli. Ks. Józef Skoczyński był pierwszym księdzem w Stalowej Woli, był katechetą w szkole podstawowej, a posługę zaczął w 1939 roku po przyjściu z parafii Jeżowe. Okazuje się, że tereny odległej o kilkanaście kilometrów od Stalowej Woli wsi Niemcy przeznaczyli na poligon, na którym miała być testowana nowa niemiecka broń - rakiety V-1 i V-2. Dlatego lepiej było kościół przenieść na obecne miejsce, co udało się dzięki poparciu niemieckiego dyrektora Zakładów Południowych w Stalowej Woli inż. Kurta Scholze. Ksiądz, któremu biskup Franciszek Barda zlecił budowę kościoła i utworzenie parafii w Stalowej Woli, wobec problemów z budową kaplicy, wykorzystał nadarzającą się okazję.

Czytaj więcej: Cmenarz żołnierzy włoskich w Warszawie

"We wrześniu 1943 r. zaczęto przewozić do Stalowej Woli elementy kościoła ze Stanów. Pracami architektonicznymi, demontażowymi i ponownym montażem kierował mgr inż. Jan Bitny-Szlachta (jego postać upamiętnia dziś tablica w przedsionku kościoła). Prace zostały wykonane w ciągu 100 dni. 12 grudnia 1943 roku kościół został poświęcony i otrzymał tytuł św. Floriana, patrona hutników (dotychczas w Stanach nosił tytuł św. Jana Gwalberta). W tym samym dniu, w lasku obok elektrowni na Ozecie w Stalowej Woli Niemcy rozstrzelali 40 polskich mieszkańców Rozwadowa i Stalowej Woli za działalność konspiracyjną. W takiej scenerii powstawała nowa parafia" - podaje strona parafii.

Ksiądz szefem... Miejskiej Rady Narodowej

Przegryzając smacznym krokietem zagłębiłem się w historię tego miejsca. Kościół św. Floriana w Stalowej Woli początkowo nie był samodzielną parafią, ale flią kościoła w Rozwadowie zaś ks. Józef Skoczyński dekretem kurii biskupiej w Przemyślu z dnia 29 grudnia 1943 roku został mianowany wikariuszem pomocniczym parafii Rozwadów. Pod kościół podlegało kilka miejscowości. Miejsca było na 1000 osób, a parafian 8000. W kościele św. Floriana w Stalowej Woli mogły odbywać się chrzty, śluby i pogrzeby. W każdą niedzielę odprawiano trzy msze, a księdzu Skoczyńskiemu pomagał w duszpasterstwie kapucyn o. Bogumił Marecki.

Czytaj więcej: Tężnia solankowa w Konstancinie

Osiem miesięcy po poświęceniu kościoła, l sierpnia 1944 roku do Stalowej Woli wkroczyły wojska radzieckie. Doszło do paradoksu. Komunistyczne władze nie protestowały, gdy na pierwszego przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Stalowej Woli został wybrany... ks. prałat Józef Skoczyński. Funkcję pełnił do 1948 roku. "W tym czasie wszystkie uroczystości państwowe, na przykład Święto Niepodległości 11 listopada, rozpoczynały się od mszy świętej" - pisze parafia na swojej stronie. Ks. Józef Skoczyński zapadł na raka krtani i zmarł 20 listopada 1967 roku. Jego życie i działalność upamiętnia tablica umieszczona w przedsionku kościoła, który od tamtej pory był remontowany i modernizowany m.in. w 1979 roku. W 1980 roku zbudowano nowe ogrodzenie. W 1981 roku rozpoczęto budowę domu parafialnego i kaplicy św. Anny, która od czerwca 2014 do grudnia 2015 r. rozrosła się i zmieniła w kościół "Źródło Miłosierdzia Bożego".

Msze święte w kościele św. Floriana w Stalowej Woli

Msze święte w parafii rzymskokatolickiej św. Floriana w Stalowej Woli w niedziele i święta: 6:30, 8:00, 9:30, 11:00 (suma), 12:15, 17:00, 19:00.

Czytaj więcej: Rzeźba "Raczkujące niemowlęta" w Pradze

W dni powszednie nabożeństwa odprawiane są o godz. 6:00; 6:30; 7:30. Msze święte w święta zniesione są w godzinach: 6:30, 8:00, 9:30, 11:00, 15:00, 18:00.
Kościół drewniany św. Floriana jest kościołem filialnym. Parafia ma jeszcze jedną świątynię - Miłosierdzia.

Skąd się wzięła Stalowa Wola?

Stalowa Wola to dziś niemal 60-tysięczne przemysłowe miasto powiatowe w województwie podkarpackim. Jest trzecim co do wielkości miastem w regionie po Rzeszowie i Przemyślu. Miasto zaczęło powstawać w 1938 roku na gruntach flisackiej wsi Pławo w Puszczy Sandomierskiej, której korzenie sięgają XVI wieku, kiedy to była własnością królewską. Rozpoczęto tam wtedy budowę Południowych Zakładów Przemysłowych, dzisiejszej Huty Stalowa Wola oraz elektrowni, które były elementem koncepcji Centralnego Okręgu Przemysłowego. Współtwórcą i wykonawcą projektu był chemik inż. Eugeniusz Kwiatkowski, m.in. minister przemysłu i handlu, który budował port w Gdyni. Jego pomnik można obejrzeć w Stalowej Woli.

Czytaj więcej: Rzeźba "Siłacz" w Warszawie

Przed wybuchem drugiej wojny światowej powstała część zakładów oraz przyfabryczne modernistyczne osiedla, których uroda cieszy do dziś. Nazwa miasta pochodzi od słów ówczesnego ministra spraw wojskowych, gen. Tadeusza Kasprzyckiego, który o planie budowy COP mówił, że jest to "stalowa wola narodu polskiego wybicia się na nowoczesność". Huta Stalowa Wola produkuje m.in. ciężkie maszyny budowlane. Huta Stalowa Wola prowadzi także produkcję na potrzeby Wojska Polskiego. Wytwarzane tam są m.in. wieże do opancerzonych transporterów kołowych Rosomak, samobieżne armatohaubice Krab, lufy do czołgów Leopard. To także w Stalowej Woli powstał prototyp bojowego pływającego wozu piechoty Borsuk, który najprawdopodobniej będzie tam produkowany seryjnie.

Kościół św. Floriana w Stalowej Woli. Jak dojechać?

Kościół drewniany św. Floriana w Stalowej Woli znajduje się przy ul. św. Floriana 5 w Stalowej Woli. Jak dojechać do kościoła św. Floriana w Stalowej Woli? Z drogi krajowej nr 77, czyli obwodnicy Stalowej Woli wjeżdżamy do miasta ul. Czarnieckiego. Mijamy rondo, a następnie duże skrzyżowanie z Aleją Jana Pawła II. Między inspektoratem ZUS a Sądem Rejonowym skręcamy w prawo w ślepą uliczkę zakończoną parkingiem i idziemy do doskonale widocznego kościoła.

Czytaj więcej: Most gotycki w Kłodzku

Zwolennicy jednośladów trafią na miejsce bez problemu. Kościół św. Floriana w Stalowej Woli znajdą, jadąc wygodnie na rowerze
Jeśli są problemy z dojazdem można kliknąć w Mapy Google.


Zobacz zdjęcia kościoła św. Floriana w Stalowej Woli.












Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.


Znasz? Skomentuj!