30 lipca 2023

Stare Powązki w Warszawie. Zobacz groby tych sławnych

Jak tu nie pójść na Stare Powązki i nie spędzić co najmniej czterech godzin na zabytkowej nekropolii w stolicy, która od niedawna jest zabytkiem, muzeum żywym, pomnikiem? Leżą tu znamienite postaci. Można, przechodząc alejką Starych Powązek, spotkać mogiłę, której ciężar to coś więcej niż sam żywot, to sława, a niejednokrotnie narodowa wdzięczność i podziw, często już wszakże przykurzone, zapomniane.

Czytaj więcej: Dąbrowiecka Góra Skansen Forteczny

Cmentarz Powązkowski to jeden z głównych celów wycieczek gdy przypada Wszystkich Świętych 1 listopada i Dzień Zaduszny. W Święto Zmarłych wiele osób decyduje się na zwiedzanie tej nekropolii. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się Aleja Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim. Nazwiska najsławniejszych Polaków znalazły się na kamiennych tablicach u wejścia na cmentarz.

Z mapą na wizytę na grobach

Warto przygotować się wcześniej, przyda się mapa Cmentarza Powązkowskiego z wypisanymi miejscami pochówku najbardziej znanych postaci. System interentowy działa tutaj gorzej niż na Wojskowych Powązkach i bazuje na stronie obsługiwanej przez agendy urzędu miasta.


Warto ruszyć między groby. Chodzą tu z przewodnikami całe wycieczki, które zwiedzają Cmentarz Powązkowski. Spoczywają na Cmentarzu Powązkowskim malarze, muzycy, pisarze, piosenkarze, architekci, lekarze, politycy, arystokraci, przedsiębiorcy, finansiści...

Aleja Zasłużonych na Starych Powązkach

Przy odrobinie szczęścia znajdziemy tych najbardziej znanych i za życia podziwianych. O historii Cmentarza Powązkowskiego założonego w 1790 roku można przeczytać w Wikipedii. Warto sprawdzić tam także listę pochowanych na Powązkach. Część z nich - znani pisarze, ludzie teatru, wybitne postaci - jak Żwirko i Wigura - spoczywają w Alei Zasłużonych, która jest od 2020 roku wpisana do rejestru zabytków mimo, że wcześniej w rejestrze znalazł się cały Cmentarz Powązkowski.

Czytaj więcej: Powązki Wojskowe w Warszawie (woj. mazowieckie)

Gdzie jest Aleja Zasłużonych na Starych Powązkach? To samo centrum Cmentarza Powązkowskiego. Aleja Zasłużonych na Powązkach znajduje się na tyłach katakumb czyli kolumbarium, monumentalnej budowli, w której chowani są zmarli. Leży tam m.in. Czesław Niemen. Aleja Zasłużonych ciągnie się jeszcze kawałek alej pod kątem prostym w stronę muru cmentarza wprzy ul. Powązkowskiej.

Ppłk Stanisław Węglowski 

(Stare Powązki, Kwatera 179, rząd 4, miejsce 29, 30, 31).


Leopold Staff 

(Stare Powązki, kwatera Aleja Zasłużonych, rząd, 1 miejsce 68, 69).

Bolesław Prus 

(Stare Powązki, kwatera 209, rząd 1, miejsce 4, 5 , 6). 

Maciej Kuroń, Gaja Kuroń 

(Stare Powązki, kwatera 85, rząd 2, miejsce 10).

Stefan Rowecki-Grot 

(Stare Powązki, kwatera 250, rząd 3, miejsce 22, 23, 24).

Stanisław Dygat, Kalina Jędrusik 

(Stare Powązki, kwatera Aleja Zasłużonych, rząd 1, miejsce 100).

Edward Dziewoński 

(Stare Powązki, kwatera 235, rząd 3, miejsce 1,2).

Eligiusz Niewiadomski 

(Stare Powązki, kwatera 235, rząd 1,2, miejsce 1,2,3).

Miron Białoszewski 

(Stare Powązki, kwatera 163, rząd 1, miejsce 5).

Grzegorz Przemyk, Barbara Sadowska 

(Stare Powązki, kwatera 100, rząd 1, miejsce 10).

Władysław Stanisław Reymont 

(Stare Powązki, kwatera Aleja Zasłużonych, rząd 1, miejsce 1,2,3,4,5).

Artyści pochowani na Powązkach

Kto jest pochowany na Powązkach? Na Cmentarzu Powązkowskim pochowani są m.in. aktorzy: Nina Andrycz, Aleksander Bardini, Elżbieta Barszczewska, Hanka BielickaBogusz Bilewski, Mieczysław Czechowicz, Mieczysława Ćwiklińska, Edward Dziewoński, Edmund Fetting, Tadeusz Fijewski, Wiesław Gołas, Władysław Hańcza, Gustaw Holoubek, Tadeusz Janczar, Stefan Jaracz, Kalina Jędrusik, Jerzy Kamas, Zygmunt Kęstowicz, Andrzej KopiczyńskiKrzysztof KowalewskiIrena KwiatkowskaAndrzej ŁapickiHenryk MachalicaZdzisław Maklakiewicz, Józef Nalberczak, Bronisław PawlikMarek PerepeczkoEwa Sałacka, Jadwiga Smosarska, Jarema Stępowski, Aleksandra Śląska, Daria TrafankowskaMieczysław Voigt, Barbara Winiarska, Lucyna Winnicka, Andrzej Zaorski i Janusz Zakrzeński.


Na Starych Powązkach spoczywają także inni artyści, m.in.: Maria Fołtyn (śpiewczka operowa), Zygmunt Hübner (reżyser, aktor), Irena Jarocka (piosenkarka), Mieczysław Karłowicz (kompozytor), Jan Kiepura (śpiewak operowy), Krzysztof Kieślowski (reżyser), Stefan Kisielewski (prozaik i publicysta), Wacław Kisielewski (pianista), Tomasz Knapik (lektor filmowy), Krzysztof Komeda (kompozytor jazzowy), Andrzej Konic (reżyser filmowy), Jan Lebestein (artysta grafik), Witold Małcużyński (pianista), Dominik Merlini (architekt, projektant Łazienek Królewskich), Gwidon Miklaszewski (rysownik), Stanisław Moniuszko (kompozytor), Tadeusz Nalepa (muzyk), Hanka Ordonówna (piosenkarka, aktorka i tancerka), Józef Pankiewicz (malarz), Władysław Podkowiński (malarz), Danuta Rinn (piosenkarka i aktorka), Władysław Skoczylas (grafik, malarz, rzeźbiarz), Henryk Siemiradzki (malarz), Karol Tchorek (rzeźbiarz)Henryk Wieniawski (kompozytor), Wanda Wiłkomirska (skrzypaczka), Franciszek Żmurko (malarz).

Pisarze i poeci pochowani na Powązkach

Poeci i pisarze pochowani na Starych Powązkach to m.in.: Jerzy Andrzejewski, Miron BiałoszewskiFranciszek Bohomolec, Stefan Bratkowski, Olgierd Budrewicz, Stanisław Cat-Mackiewicz, Joanna Chmielewska, Wanda Chotomska, Maria Dąbrowska, Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Stanislaw Dygat, Julia Hartwig.

Czytaj więcej: Muzeum starożytnego hutnictwa mazowieckiego w Pruszkowie

Spoczywają tam także: Zbigniew Herbert, Marek Hłasko, Paweł Jasienica, Mieczysław Jastrun, Maria Kownacka, Bolesław Leśmian, Edmund Niziurski, Agnieszka Osiecka, Janina Porazińska, Bolesław Prus, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Władysław Reymont, Maria Rodziewiczówna, Leopold Staff, Melchior Wańkowicz i Narcyza Żmichowska.

Historia cmentarza na Powązkach

Cmentarz Powązkowski w Warszawie powstał 4 listopada 1790 roku na działce rodziny Szymanowskich, która zajmowała zaledwie 2,6 hektara i miała wymiary: 349 łokci długości i 178 łokci szerokości. Takie były początki nowego warszawskiego cmentarza, który nazwę wziął od wsi Powązki. Dziś powierzchnia Cmentarza Powązkowskiego to 43 hektary, które są miejscem spoczynku co najmniej miliona osób, jest tu także 70 tys. nagrobków. To ogromy, otoczony murem teren, porośnięty drzewami, który jest enklawą przyrody, otoczoną przez miasto. Mieści się pomiędzy ulicami Okopową, Powązkowską, Tatarską i Ostroroga. Jednocześnie jest to miejsce pochówku wielu całkiem zwyczajnych mieszkańców stolicy, a jednocześnie czymś w rodzaju narodowego panteonu, bo spoczywają tutuaj najwybitniejsze postaci życia publicznego w Polsce z wielu różnych okresów historycznych. Założenie Cmentarza Powązkowskiego i kościoła św. Karola Boromeusza zawdzięczamy architektowi Dominikowi Merliniemu. Nowy cmentarz, wraz z katakumbami, został poświęcony w obecności króla 20 maja 1792 roku. A kilka miesięcy później dokonano poświęcenia kościoła.

Czytaj więcej: Kościół drewniany w Wieliczkach

W kolejnych latach Cmentarz Powązkowski był sukcesywnie powiększany, przebudowywano kościół. W 1887 roku cmentarz został włączony w granice administracyjne Warszawy. Podczas insurekcji kościuszkowskiej trwały tu zacięte walki z Rosjanami. Podczas drugiej wojny światowej cmentarz był terenem działania Armii Krajowej. Ukrywano na nim składy broni i amunicji. Odbywały się m.in. transporty żywności dla getta warszawskiego. W Powstaniu Warszawskim Niemcy umieścili na cmentarzu czołgi. Z inicjatywy zmarłego w 1999 roku pisarza i krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa na Cmentarzu Powązkowskim odbywają się od kilkudziesięciu lat doroczne kwesty na rzecz ratowania tutejszych zabytków. Z zebranych kwot finansowana jest odnowa i restauracja najcenniejszych pomników. W 2012 roku zawalił się ceglany mur, który oddzielał Cmentarz Powązkowski od sąsiedniego cmentarza żydowskiego. Z kolei w lipcu 2014 roku cmentarz na Powązkach, który objety jest ścisłą ochroną konserwatorską, został uznany za Pomnik Historii. Cmentarzem zarządza Kuria Metropolitalna Warszawska.

Jak dojechać na Cmentarz Powązkowski?

Trasa dojazdu na Cmentarz Powązkowski? Dojazd na Stare Powązki jest bardzo prosty. Wystarczy znaleźć się na ulicy Okopowej. Z niej skręcamy w Powązkowską i szukamy miejsca do zaparkowania. Następnie możemy udać się na zwiedzanie, wchodząc jedą z bram. My wybraliśmy wejście, które nazywa się Brama św. Honoraty.


Na Powązki można dojechać także na ul. Okopową tramwajem linii 1, 6, 22, 27, 28 i 78. Z kolei na ul Powązkowską jadą autobusy 180 i 409. W obu wariantach wystarczy podejść kawałek spacerem. Jeśli dojazd na Cmentarz Powązkowski jest zbyt skomplikowany, skorzystajmy z aplikacji Mapy Google.



Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.


Znasz? Skomentuj!