Pomnik Umschlagplatz odwiedziłem któregoś zimowego dnia. Nie było śniegu, było zimno, nieprzyjemnie. Nazwa, której Niemcy używali dla tego miejsca jest bezdusznie użytkowa. "Plac przeładunkowy". Wcześniej był bowiem miejscem, do którego trafiały hurtowe dostawy towarów dla zamkniętej dzielnicy W 1942 roku został wykorzystany do innych przeładunków. Stąd bowiem odjeżdżały pociągi zagłady. To stąd wagony śmierci zabierały ocalałych z getta. To tutaj doszło do "zniknięcia" dziesiątków tysięcy. Na zawsze stąd odjechali, by już nigdzie nie dojechać...
Plac ostatecznego przeładunku
Umschlagplatz w Warszawie to miejsce, z którego Niemcy podczas likwidacji warszawskiego getta w czasie drugiej wojny światowej wysyłali transporty Żydów ze stolicy do obozów zagłady. Słowo "Umschlagplatz" pochodzi z języka niemieckiego, oznacza "plac przeładunkowy" i jest stosowane na określenie miejsca, gdzie znajduje się rampa kolejowa. Przejmujący obraz tego miejsca zawarł w swoim filmie "Pianista" Roman Polański.
W tym miejscu przy ul. Stawki 4/6 rzeczywiście istniały bowiem w latach 1942-43 tereny przemysłowe z kolejową rampą przeładunkową, którą następnie okupanci wraz z budynkami, które stały w pobliżu, wykorzystali w ogromnej akcji koncentracji Żydów i wywiezienia ich do obozu zagłady w Treblince oraz innych obozów, które działały wtedy w okupacyjnym dystrykcie lubelskim. Tych warszawiaków, których wywieziono na zgubę, było 300 tysięcy.
Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.
Pomnik Umschlagplatz przypomina
Pomnik Umschlagplatz to właściwie Mur-Pomnik Umschlagplatz. Przypomina na pierwszy rzut oka niską kamienicę lub dom, stojący przy ulicy. Takie budynki w okolicy przejęli Niemcy, by zarządzać zaopatrywaniem getaa, a następnie deportacją jego mieszkańców. Zaraz po wojnie była tu tablica z piaskowca, autorstwa Leona Marka Suzina, wmurowana w 1946 roku w pozostałości muru, który kiedyś otaczał plac. "Z tego miejsca w latach 1942 i 1943 hitlerowscy ludobójcy wywieźli na męczeńską śmierć do obozów zagłady setki tysięcy Żydów. Cześć pamięci męczenników i bojowników żydowskich" - głosił napis na tablicy. Nowy pomnik odsłonięto 18 kwietnia 1988 r. dzień przed 45. rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim. Nad wejściem jest przypominająca żydowski nagrobek - macewę tablica z czarnego sjenitu darowanego przez rząd i naród szwedzki. Wykuto tam strzaskany las, co symbolizuje zagładę narodu żydowskiego. Z drugiej strony jest wąskie przejście zwieńczone pękniętą macewą, za którą rośnie drzewo, które wyrosło już po wojnie, jalo symbol odrodzenia i nadziei.
Pomnik zaprojektowali Hanna Szmalenberg i Władysław Klamerus. To biały mur z czarnym pasem od strony ulicy, co ma przypominać rytualne żydowskie szaty. W środku jest przestrzeń szeroka na sześć metrów i długa na dwadzieścia. Ma przypominać nie dom lecz wagon kolejowy. Otwarty, bo zaraz zabierze ludzi. To kontemplacyjn przestrzeń, w której w wnętrzu jest na ścianach wyrytych czterysta najpopularniejszych przed wojną żydowskich i polskich imion, by podkreślić kilkusetletnie trwanie dwóch narodów w Warszawie. Każde z nich symbolicznie upamiętnia tysiąc ofiar z getta. Tablice w czterech językach głoszą: "Tą drogą cierpienia i śmierci w latach 1942-1943 z utworzonego w Warszawie getta przeszło do hitlerowskich obozów zagłady ponad 300 tys. Żydów". Dalej jest cytat z księgi Hioba: "Ziemio nie kryj mojej krwi, iżby mój krzyk nie ustawał" (Hiob 16, 18). Od pomnika w głąb posesji wiedzie symbolicznie wyznaczona droga śmierci, którą ludzie z getta szli do wagonów.
Trakt pamięci, upamiętnienie deportacji
Pomnik Umschlagplatz jest elementem odsłoniętego także 18 kwietnia 1988 roku Traktu Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów, który rozpoczyna się na skrzyżowaniu ulic Anielewicza i Zamenhofa, a prowadzi ulicami Zamenhofa, Dubois i Stawki. Po drodze są liczne mniejsze upaiętnienia. Był to w czasie wojny obszar zajmowany przez getto. Pomnik Umschlagplatz jest od 2002 roku wpisany do rejestru zabytków. W latach 2007-2008 pomnik przeszedł gruntowny remont.
Od 2012 roku wychodzi stamtąd doroczny Marsz Pamięci 22 lipca organizowany przez Żydowski Instytut Historyczny, który ma na celu upamiętnienie ofiar deportacji z getta warszawskiego w 1942 roku. Papież Jan Paweł II modlił się za naród żydowski przy pomniku Umschlagplatz 11 czerwca 1999 r. podczas swojej siódmej wizyty apostolskiej w ojczyźnie.
Pomnik Umschlagplatz, jak dojechać?
Jak dojechać do Pomnika Umschlagplatz? Gdzie znajduje się Pomnik Umschlagplatz? Pomnik Umschlagplatz znajduje się przy ul. Stawki 10. W pobliżu jest przystanek tramwaju linii 35 i autobusu 157. Blisko stąd do alei Jana Pawła II, którą jeżdżą tramwaje linii 1, 17 i 33. Ulicą Jana Pawła II dojedziemy tu samochodem prosto z centrum Warszawy, na przykład ze skrzyżowania Alej Jerozolimskich i Jana Pawła II przy Dworcu Centralnym.
Niedaleko znajduje się stacja metra Dworzec Gdański, z którego można się tutaj przespacerować, to niedaleko, zaledwie 700 metrów.
Łatwo dotrzeć tu taksówką, na przykład z aplikacji, można wypożyczyć miejski rower lub hulajnogę.
W razie problemów można kliknąć w Mapy Google. Sztuczna inteligencja doprowadzi na miejsce.
Zobacz zdjęcia Pomnika Umschlagplatz.
Więcej ciekawych miejsc do odwiedzenia znajdziesz pod adresem www.wycieczkazadyche.pl lub po prostu wycieczkazadyche.pl.
Znasz? Skomentuj!